Historia
W okresie międzywojennym na terenie Łap nie było bibliotek publicznych. Istniało 5 niewielkich bibliotek oświatowych prowadzonych w ramach organizacji społecznych. Miały one zadania oświatowe w stosunku do swoich członków. Były dostępne dla wszystkich za odpłatnością.
Starosta Powiatowy w Wysokiem Mazowieckiem, działając według Zarządzenia Ministra Oświaty z dnia 17 grudnia 1948 r., zobowiązał Zarząd Miejski w Łapach do uruchomienia Biblioteki Miejskiej w Łapach. Oficjalny termin wyznaczono na dzień 16 stycznia 1949 r. Była to data bardzo ważna dla polskiego bibliotekarstwa, gdyż w tym dniu otwarto jednocześnie w całej Polsce 1600 bibliotek gminnych i 15 000 punktów bibliotecznych, a biblioteka łapska była jedną z tych placówek. Biblioteka zajmowała pomieszczenie o powierzchni 21 m2 w budynku gimnazjalnym przy ulicy Głównej 44.
W dniu otwarcia placówka posiadała 481 książek pochodzących z przydziału Ministerstwa Oświaty i zakupionych z funduszy miejskich. Prawo do korzystania z jej zasobów, po złożeniu zobowiązania i wniesieniu wyznaczonych opłat, mieli wszyscy mieszkańcy. Placówka była czynna dwa razy w tygodniu po 3 godziny. Została zarejestrowana w Inspektoracie Szkolnym w dniu 18 czerwca 1949 r.
Pierwszym etatowym pracownikiem została pani Regina Włostowska. Do głównych zadań biblioteki należało udostępnianie zbiorów i popularyzacja czytelnictwa. Zachował się regulamin z tego okresu.
Pod adresem Główna 44 biblioteka funkcjonowała bardzo krótko. Sprawozdanie na koniec 1949 r. mówi już o adresie przy ulicy Manifestu Lipcowego 9 (pomieszczenie o powierzchni 16 m2).
Natomiast sprawozdanie z lat 1950-1956 sytuuje bibliotekę pod adresem Manifestu Lipcowego 7. Zachował się dokument o dokwaterowaniu biblioteki do mieszkania pana Bolesława Łapińskiego.
Wtedy biblioteka zajmowała 2 pomieszczenia o powierzchni 32 m2. Reforma administracyjna z 1955 r. spowodowała zmianę nazwy biblioteki na Powiatową i Miejską Bibliotekę Publiczną w Łapach. Tym samym został zwiększony jej zakres działalności. Biblioteka przejęła biblioteki publiczne z powiatu mazowieckiego (Poświętne, Kowalewszczyzna i Sokoły) i powiatu białostockiego (Rynki i Suraż) oraz 55 punktów bibliotecznych.
PiMBP poza udostępnianiem zbiorów, prowadzeniem działalności kulturalno-oświatowej związanej z popularyzacja książek, zajęła się także organizacją bibliotek publicznych na terenie powiatu łapskiego. Biblioteka była zobowiązana do udzielania szerokiej pomocy instruktorskiej i organizacyjnej bibliotekom niższego szczebla. Regulamin z 1956 r. mówi o bezpłatnym korzystaniu z biblioteki.
W kwietniu 1957 r. bibliotekę przeniesiono na ulicę Kolejową do pomieszczenia o powierzchni 50 m2 należącego do ZNTK. Stworzyło to lepsze warunki do pracy, ale jednocześnie utrudniło dotarcie czytelnikom, gdyż lokal znajdował się z dala od centrum.
Kierownikiem Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej została pani Zofia Baj. W pierwszych latach swojej działalności jako placówka powiatowa biblioteka łapska przystąpiła do rozbudowy sieci bibliotek. Na koniec 1956 r. w powiecie łapskim istniało już 10 bibliotek publicznych i 73 punkty biblioteczne. Łapska biblioteka w 1960 r. zorganizowała Oddział dla Dzieci.
W 1963 r. po raz pierwszy biblioteka została zamknięta przez Inspektora Pracy ze względu na złe warunki pracy. Jednak po odwołaniu Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, przeprowadzeniu remontu i przydzieleniu bibliotece sąsiedniego pomieszczenia (łączna powierzchnia zajmowana przez bibliotekę wyniosła 97 m2) inspektor zmienił decyzję. W 1968 r. sieć bibliotek publicznych w powiecie łapskim była kompletna i liczyła 18 placówek bibliotecznych oraz 97 punktów bibliotecznych.
Decyzją Inspektora Pracy w 1968 r. biblioteka zostaje zamknięta po raz drugi ze względu na złe warunki lokalowe. Przeprowadzono 3 remonty. W 1971 r. Techniczny Inspektor Pracy wydaje decyzję o ostatecznym wstrzymaniu pracy biblioteki w ówczesnym pomieszczeniu. Placówka była nieczynna 7 miesięcy, w ciągu których trwały poszukiwania i adaptacja nowych pomieszczeń.
W wyniku tych działań biblioteka otrzymała 3 oddalone od siebie lokale o łącznej powierzchni 200 m2, z czego Wypożyczalnia dla Dorosłych zajęła 82 m2 (na 2 lata), Oddział dla Dzieci – 68 m2, Dział Instrukcyjny – 51 m2. Dwie ostatnie agendy mieściły się w budynkach prywatnych.
W wyniku reformy administracji państwowej w 1973 r. nastąpiła likwidacja gromad. Powstały większe obszarowo gminy. Na terenie powiatu łapskiego zostało utworzonych 5 gmin: Sokoły, Poświętne, Suraż, Łapy, Turośń Kościelna. Biblioteki gromadzkie w miejscowościach gminnych stały się gminnymi,
pozostałe filiami gminnych.
Rok 1975 przyniósł kolejną reformę administracyjną i kolejne zmiany w sieci bibliotek publicznych. Przejście z trzystopniowego na dwustopniowy podział administracyjny kraju oznaczało likwidacje jednego ogniwa sieci, a mianowicie bibliotek powiatowych. W chwili likwidacji powiatów w 1975 r. w powiecie łapskim istniało 20 placówek bibliotecznych (4 gminne, 1 miejsko-gminna, 13 filii i 1 miejska) oraz 98 punktów bibliotecznych. Biblioteka stopnia podstawowego o rozszerzonym zakresie działania, do których należała Miejsko-Gminna Biblioteka w Łapach, zaczęła pełnić nadzór merytoryczny w rejonie wyznaczonym przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Białymstoku. Były to biblioteki w gminach: Brańsk, Choroszcz, Juchnowiec, Poświętne, Suraż, Turoń Kościelna, Wyszki, Łapy, Rutka (łącznie 34 biblioteki i 170 punktów bibliotecznych). W 1975 r. Dział Instrukcyjny otrzymał pomieszczenia w tym samym budynku co Wypożyczalnia. Powierzchnia biblioteki wynosiła 242 m2 .
W następnych latach liczba placówek zmieniała się, ponieważ wprowadzano korekty w podziale rejonów. W latach 1979-1990 rejon Łapy sprawował nadzór merytoryczny nad 18 placówkami bibliotecznymi w rejonie.
W maju 1980 r. wybuchł pożar w Oddziale dla Dzieci i praca w nim została zawieszona do 26 lipca 1984 r., kiedy to ulokowano go w budynku prywatnym przy ul. Nowej 7.
Kolejne wstrzymanie pracy biblioteki nastąpiło w 1980 r. Wtedy to Komitet Miejsko-Gminny PZPR wydzierżawił część swego budynku o powierzchni 280 m2 z przeznaczeniem na Wypożyczalnię dla Dorosłych i Dział Instrukcyjny.
W wyniku reformy samorządowej biblioteka znalazła się w gestii samorządu Gminy Łapy. W 1989 r. biblioteka zostaje przeniesiona do nowego budynku o powierzchni 629 m2 przy ulicy Nowy Rynek 15. Wreszcie wszystkie działy biblioteki znalazły się w jednym miejscu.
Od 1991 r. biblioteka przestaje być placówką rejonową i zgodnie ze statutem zmienia nazwę na Bibliotekę Publiczną Miasta i Gminy Łapy. Odtąd sprawuje nadzór nad trzema filiami: w Daniłowie Dużym, Płonce Kościelnej i Uhowie.
W latach 1994-1995 placówka została skomputeryzowana. Usprawniło to w znacznym stopniu prace katalogowe i obsługę czytelników, których liczba systematycznie wzrastała.
W 2004 r. placówka przeszła na opracowany przez Bibliotekę Narodową system wypożyczania w pakiecie MAK.
Od 2017 r. w bibliotece wprowadzony zostaje system MAK+ (stworzony i rozwijany przez Instytut Książki), który umożliwia tworzenie elektronicznego katalogu bibliotecznego, bazy użytkowników, rejestrację wypożyczeń i udostępnień zasobów oraz prowadzenie statystyki.
We wrześniu 2019 roku dzięki pozyskanym środkom europejskim i krajowym rozpoczął się remont i modernizacja budynku Biblioteki. Inwestycja składała się z dwóch części.
Część pierwsza prac była dofinansowana w ramach Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa Priorytet 2 Infrastruktura Bibliotek 2016-2020 ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa pn. „Przebudowa budynku Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Łapy wraz z budową windy dla osób niepełnosprawnych oraz budową pochylni dla osób niepełnosprawnych przy ul. Nowy Rynek 15 w Łapach”.
Część druga prac była dofinansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 osi Priorytetowej VIII. Infrastruktura dla usług użyteczności publicznej pn. „Rewitalizacja centrum Łap poprzez remont i przebudowę budynku Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Łapy”.
W listopadzie 2020 r. przy wejściu do biblioteki stanęła Zaczytana Ławka, aby promować czytelnictwo i przypominać o działaniach społecznych Fundacji Zaczytani.org. Ten wyjątkowy eksponat to artystyczna rzeźba użytkowa w kształcie otwartej książki. Można na niej usiąść, odpocząć lub poczytać. Na jej podeście umieszczony jest kod QR, który pozwala na pobranie bezpłatnego audiobooka.
